Hesperian Health Guides
Binkanni
Kafoɲɔgɔnya min ma laɲini walima min ma kɛ bɛnkan kɔnɔ, o ye binnkanni ye. Bin bɛ se ka kɛ muso walima npogotigini kan u yɛrɛ dɔnbagaw fɛ, dunanw, denbaya kɔnɔ mɔgɔ dɔ, walima u cɛ walima u ɲamɔgɔkɛ fɛ. Bin bɛ kɛ cɛw ni kamalenniw fana kan.
Bin kɛra mɔgɔ min kan, aw ka kan ka o tigi dɛmɛ joona walasa ka farikolo jogindaw furakɛ. Aw ka kan a tigi dɛmɛ ka a hakili sigi fana. Aw bɛ a tigi furakɛ ni bɛrɛbɛrɛli ni faamuyali ye. Aw kana a tigi jalaki.
Binkani bɛ se ka kɛ kɔnɔta sababu ye. Bangekɔlɔsi fura caman tali bɛ se ka a bali. Binnkanni bɛ se ka kɛ kafoɲɔgɔnya banaw jɛnsɛnni sababu ye. Fura dɔw bɛ se ka i tanga sidabana ma, aw ye taa dɔgɔtɔrɔso la.
A bɛ se ka gɛlɛya a tigi ma aw ka a ye walima ka maga a la, o la, aw bɛ a fɛ ka lajɛli ni furakɛli min kɛ, aw bɛ o ɲɛfɔ a tigi ye fɔlɔ, ani ka yamariya ɲini a tigi fɛ sani aw ka maga a la.
Ni a tigi musoya cira (farala), tigɛra walima ka birinti, olu tɔɔrɔ bɛ se ka bonya. Aw bɛ asetaminofɛni walima ibiporofɛni di a ma. Ni joli bɔnta ka ca banakɔtaayɔrɔ walima musoya la, aw bɛ fɛɛrɛ kɛ walasa ka joli jɔ. Aw bɛ a kɛcogo jira a tigi la walasa a ka a kɛ a yɛrɛ ye ni joli kɛra segin fɛn ye tuguni.
Ni joginda misɛnniw don, a tigi bɛ a sigi ji wɔlɔkɔlen na siɲɛ 3 tile kɔnɔ. Ka to ka ji seri musoya la sugunɛ kɛtɔ, o bɛ dɔɔni bɔ dimi na. Joginnidabaw ka kan ka kala.
Jogindaw ɲininen kɔfɛ, aw bɛ nin sigida in yɔrɔtɔw lajɛ walasa ka gɛlɛya kɛrɛnkɛrɛnnenw dɔn. Dɔgɔtɔrɔw ka lajɛli sɛbɛn nafa ka bon kosɛbɛ sango ni o muso taara polosiso la joginni tɛmɛnen kɔ ka mɛn.
Aw bɛ o muso kɔlɔsi tile damadɔ kɔnɔ walasa ka a dɔn ni basi tɛ a hakili ni a farikolo la. Aw bɛ a jogindaw lajɛ ni banakisɛ taamasiɲɛ tɛ a la kɛrɛnkɛrɛnnenya la, sugunɛbaralabana ka ca binnkanni walima kafoɲɔgɔnya wajibiya kɔfɛ.