Ninakili

---

HealthWiki > Dɔgɔtɔrɔ tε Sigida min na > Furakɛli kunfɔlɔ > Ninakili

---

Dans ce chapitre :

 

Dans ce chapitre :

Ni mɔgɔ bɛ se ka sɔgɔsɔgɔ walima ka kuma, o bɛ a jira ko a bɛ se ka ninakili

Joginni

Mɔgɔ bananen min tɛ se ka sɔgɔsɔgɔ walima ka kuma, o tigi tɛ se ka ninakili fana. Aw bɛ aw teliya ka o tigi dɛmɛ walasa ka a ni kisi.

Aw bɛ a tigi kɔ gosigosi
Aw bɛ a kɔ kuru ka tɛgɛ ɲɛ duuru ɲuman bɔ a cɛmancɛ la, a jɛgi fila ni ɲɔgɔn cɛ ni tɛgɛfura ye. Ni o ma mako ɲɛ:
Aw bɛ a kɔnɔ bisi
Aw bɛ aw jɔ a kɔfɛ ka aw bolow meleke a cɛkisɛ la. Aw bɛ aw bolokan da a furu la barakun sanfɛ, galakakolow duguma. Aw bɛ aw bolokan minɛ ni aw bolo dɔ in ye. Aw bɛ bala ka a kɔrɔta ni fanga ye. Aw bɛ a ta ni aw fanga bɛɛ ye ka a sen fila bɔ duguma. (Ni denmisɛnni don, aw kana a kɛ aw fanga bɛɛ la). Aw bɛ o kɛ fo siɲɛ duuru ka tugu ɲɔgɔn na.
Ni fɛn dɔ bɛka fiɲɛ bali ka se fogonfogonw walima kankɔnɔna na, kɔnɔnafiɲɛ bɔtɔ bɛ o ɲɔni ka bɔ.
Ni musokɔnɔma walima mɔgɔ belebeleba don, aw bɛ aw bolo da a disi cɛmancɛ la (aw bɛ aw bolokan da sin fila ni ɲɔgɔn cɛ). O kɔ aw bɛ a bisi.

Ni mɔgɔ kirinna

Aw bɛ a nɛmɛnɛmɛ ka a da a kɔ kan ka tila ka a dakɔnɔna lajɛ. Ni aw ye dumuni walima fɛn wɛrɛ ye a ngɔɔnɔ kɔnɔ, aw bɛ o labɔ ni aw bolokɔni ye. Nka aw kana aw bolokɔni digi kan kɔnɔ ka o fɛn in lataa ɲɛfɛ. O bɛɛ kɔfɛ, aw bɛ aw teliya ka aw digi a disi kan fo a ka ninakili daminɛ.

Ni den tɛ san kelen bɔ

Ni den kirinna ko a tɛ se ka kasi walima ka sɔgɔsɔgɔ, aw bɛ a lajɛ ka a kɔ gosigosi ani ka a disi bisi ka fɛnw labɔ kan kɔnɔ.

Ni aw ma se ka denyɛrɛni, den walima baliku ka fiɲɛtɛmɛsira dayɛlɛ, aw bɛ ninakili ko makaran.

Jilatoli

Aw bɛ aw teliya ka a mɔgɔ labɔ ji la ka a dɛmɛ a ka ninakili sɔrɔ ni disili ye. Aw bɛ ninakili makaran waleyaw kɛ walasa a tigilamɔgɔ ka fiɲɛ sɔrɔ

Ni a tigi fɔɔnɔna, aw bɛ a yɛlɛma a kɛrɛ kan dɔɔni dɔɔni, aw bɛ aw bolokɔni walima fini dɔ kɛ ka fɔɔnɔ in jɔsi walasa a kana kirin o la.

Mɔgɔ dɛmɛcogo ka ninakili sɔrɔ

Mɔgɔ bɛ se ka miniti 4 dɔrɔn de kɛ ninakilibaliya la ka sɔrɔ a ma sa. Aw ka kan ka se ka mɔgɔ dɛmɛ a ka se ka a ninakili walasa ka a ni kisi, barisa a kirinnen don, fɛn dɔ ye a sɔrɔ a kungolo la, a bɛ ɲini ka to ji la, kuran ye a ci, a sulen don dɔrɔgu fɛ kojugu, walima nɛnɛ ye a degun kojugu (nɛnɛ jugumanba).

Ni mɔgɔ ninakili jɔra, aw bɛ se ka a ni kisi ni a dɛmɛni ye a ka ninakili sɔrɔ teliya la.

Aw bɛ a kungolo da ka ɲɛ Aw bɛ a tigi da ka a kun jan. Aw bɛ aw digi a ten kan ka a bɔnbɔnkun yɛlɛ sanfɛ walasa a nu ka kɔrɔta.
Mɔgɔ dɛmɛni ka ninakili sɔrɔ Aw bɛ a nu minɛ ka a bisi walasa fiɲɛ kana bɔ a fɛ. Aw bɛ aw da biri a da la ka ɲɛ. Aw bɛ fiɲɛ kɛ a kɔnɔ ni fanga ye siɲɛ 2. A disi ka kan ka kɔrɔta ninakili o ninakili. Ni o ma kɛ, o bɛ a jira ko fiɲɛ tɛka se fogonfogon kɔnɔ. Aw bɛ kungolo dacogo yɛlɛma dɔɔni ka tila ka segin fiɲɛ fiyɛli kan tugun. Aw bɛ a to a yɛrɛ ka ninakili fiɲɛ donnen kɔfɛ.
Dusukun tantanni jateminɛ Fiɲɛ kɛ kofila kɔfɛ, aw bɛ a lajɛ ni a bɛka ninakili. Aw bɛ dusukun tantanni jateminɛ a kan fan fila bɛɛ fɛ, walima aw bɛ aw tulo da a disi la dusukun sanfɛ. Ni dusukun tɛka tantan, Aw ye “dusukun tantanbaliya” yɔrɔ lajɛ. Ni aw ye a jateminɛ ko dusukun bɛka tantan, aw bɛ tɛmɛ ni fiɲɛ dili ye a ma fo a yɛrɛ ka se ka ninakili. O bɛ se ka to sen na fo miniti 30 ni kɔ.

This page was updated: 21 Des 2024