Hesperian Health Guides

Hakililabana minnu ka kan ka furakɛ joona

Dans ce chapitre :

Hakili yɛlɛmani, kɛwalenw, miiriya juguw, ani hakili ɲagami kojugu, olu bɛ se ka kɛ jɔrɔnanko ye a tigilamɔgɔ ni a kɛrɛfɛ mɔgɔw bolo.

Ni mɔgɔ minnu miiriya ni u ka faamuyaliw bɛka u bila ka basi lase u yɛrɛw ni mɔgɔ wɛrɛw ma, o tigiw ka kan ni dɛmɛ ye joona joona. I n’a fɔ balanako tɔw bɛɛ, aw bɛ fɔlɔ ka a tigi ninakili jateminɛ, ni joli bɛka bɔ, aw bɛ o lajɔ ani ka joginnida wɛrɛw ɲini a tigi farikolo la. O kɔ, a tigilamɔgɔw hakilisigili ni bɛrɛbɛrɛli de bɛ se ka u niw kisi.

Ni mɔgɔ min ko a bɛ kojugu kɛ a yɛrɛ la walima mɔgɔ wɛrɛ la, aw ye da a ka kuma na.

Ni a tigi bɛ se ka kojugu lase mɔgɔ wɛrɛw ma, a ka nɔgɔn ka mɔgɔ wɛrɛw mabɔ a tigi la ka tɛmɛ a mabɔli kan mɔgɔw la. Aw bɛ mɔgɔ fara aw yɛrɛ kan ka a tigi ni a kɛrɛfɛlaw lakana.

2 men speaking; one sits with his head in his hands.
A bɛ i n’a fɔ i degunnen don.
Ne tɔrɔlen don!

Ni a tigi ko ko a bɛ a fɛ ka a yɛrɛ bana, walima ka a yɛrɛ faga, mɔgɔ ka kan ka sɔrɔ a kɛrɛfɛ min bɛ a lamɛn ani ka a hakilisigi. Aw bɛ a ɲininka ni nɔgɔya ye ka a jira a la fana ko aw jan bɛ a la. Aw ka ɲininkaliw bɛ se ka a tigi dɛmɛ ka a bɔ a hakilinaw kan ani ka laɲina u kɔ.

  1. A ɲininka ni a bɛ a fɛ ka a yɛrɛ de jogin walima mɔgɔ wɛrɛ.
  2. the 2 men continue speaking.
    I hakili la i ka kan ka i yɛrɛ faga wa?
    N bɛ to ka miiri a la waati bɛɛ o de la n b’a fɛ ka kɛ sisan!
  3. Aw bɛ a ɲininka a bɛ a fɛ ka a kɛ cogo min ani ni fɛn jumɛn ye. Ni fɛɛrɛ jɔnjɔn bɛ a bolo, o bɛ a jira ko a sɛbɛ don.
  4. NWTND fa Page 43-2.png
    I bɛ n’a kɛ cogodi?
    Marifa dɔ bɛ n bolo. N bɛna a kɛ ni denmisɛnniw taara lakɔli la.
  5. Aw bɛ kuma a tigi fɛ fo a ka sɔn ko a tɛna a yɛrɛ jogin walima mɔgɔ wɛrɛ. Aw ye a ka maramafɛnw mabɔ a la walasa a kana a yɛrɛ walima mɔgɔ wɛrɛ jogin.
NWTND fa Page 43-3.png
I bɛ se ka a fɔ n ye ko i tɛna i yɛrɛ jogin bi wa?
Lala n tɛna a kɛ bi dɔrɔn.
NWTND fa Page 43-4.png
Sabali, i ka marifa di ne ma a ka bi dɔrɔn kɛ ne bolo.

Labɛn dɔw bɛ yen minnu bɛ se ka kɛ sababu ye ka dɛmɛ kuntaalajan don a tigi ma. Aw kana a tigi to a kelen na. Aw ye to a kɛrɛfɛ, walima aw ye a somɔgɔ walima a teri dɔw to a kɛrɛfɛ. Aw ye aw jija a ka dɛmɛ sɔrɔ ani ka a jira a la ko aw jan bɛ a la, o waleyaw nafa ka bon. Aw bɛ aw jija a kana su, a kana dɔlɔ min wa a kana furakisɛ jugu (dɔrɔgu) ta. Dɔlɔ ni furakisɛ bɛ se ka a hakili tiɲɛ ani ka a bila a yɛrɛ joginni na. A nafa ka bon aw ka hakilifurakɛla dɔ kɛ k’aw yɛrɛ dɛmɛ walima sigidalamɔgɔ dɔ, banabagatɔ bɛ min bonya (lamɛn) kosɛbɛ.

Ka mɔgɔ ɲininka ni a bɛ a fɛ ka a yɛrɛ faga, o tɛ se ka a to a ka a yɛrɛ faga.



This page was updated: 22 Des 2024