Hesperian Health Guides
Polosi ka maramafɛnw
Aw ye aw janto nin na: Mɔgɔ minnu bɛ polosiw ka kasaaratɔw dɛmɛ polosiw bɛ laban ka ɲɛsin olu fana ma. Aw bɛ aw jija ka aw yɛrɛ ni mɔgɔ joginnen tanga kasaara ma.
Foronto ni gazi fiyɛli
Ni aw bɛ se ka aw yɔrɔ janya foronto walima gazimayɔrɔw la, o bɛ aw tanga a kasaara ma. Ni gazi de don, ɲɛji ka teli ka o bɔ ɲɛ kɔnɔ, nka ni foronto don, o farinya bɛ se ka lɛri kelen kɛ walima ka tɛmɛ o kan.
Aw kana maga gazi baraw la. U ka kalan wa u bɛ se ka aw jeni ni aw ko aw bɛ u ta o yɔrɔnin bɛɛ.
Fini dajilen ji walima winɛgiri la, ka o meleke aw nu ni aw da la, o bɛ se ka aw tanga dɔɔni.
- Ninakili kɔlɔsi. Foronto gazi bɛ ninakilibana gɛlɛn lase mɔgɔ ma, kɛrɛnkɛrɛnnenya la sisantɔ. O ye siranɲɛkoba ye. Aw ye a tigi hakili sigi.
- Aw bɛ ji caman seri ɲɛ kɔnɔ ka a daminɛ ɲɛdingɛni na, ka taa ɲɛku la.
- Nin bɛɛ kɔfɛ ni aw sera yɔrɔ la, nin fɛn farinman ninnu tɛ yɔrɔ min na, aw bɛ aw ka finiw bɔ ka bila.
- Aw ye aw farikolo saniya o yɔrɔnin bɛɛ la (walima aw ye a to fɛn farinman in baga ka faga): Aw ye fini daji tulu la, min bɔra jiridenw na. Aw bɛ fini tuluma kɛ ka o yɔrɔ in jɔsi. O la, aw ye aw teliya ka fini wɛrɛ kɛ ka tulu jɔsi ka bɔ aw fari la min sura alikɔli la. Ni tulu mɛnna ka tɛmɛ sekɔni 30 kan, a bɛ ɲagami pɔsɔnni na ka aw fari jeni. Ni tulu ni alikɔli tɛ aw bolo, aw bɛ a ko ni ji caman ye. Walima aw bɛ a to fo a dimi ka ban a yɛrɛ ma.
Ɲɛ ni da sanankoli, o bɛ foronto farinya banAw bɛ ji hakɛ ni asidi bagafagalan hakɛ bɛɛ kɛ kelen ye ka u ɲagami ɲɔgɔn na buteli fitini dɔ kɔnɔ – aliminiyɔmu walima maɲeziyɔmu bɛ fura minnu na i n’a fɔ Maalɔkisi (l’hydroxyde d’aluminium ou de magnésium; Maalox). Ni ɲɛw don, aw bɛ a tigi ɲɛ yɛlɛ ka sɔrɔ ka ji caman kɛ a kan, ka a daminɛ ɲɛdingɛni na ka taa bila ɲɛku la. Ni da don, aw bɛ a fɔ a tigi ye a ka a da kucukucu ni furaji kofɔlen in ye ka sɔrɔ ka a tu. O furaji in bɛ foronto baga faga. |
Marifakisɛ manaman, gazi, polisiw bɛ ji min kɛ ka mɔgɔw lajɛnsɛn, polisiw ka bereni, ninnu bɛɛ bɛ se ka mɔgɔ jogin i n’a fɔ kolokari ani joli jiginni mɔgɔ kɔnɔ. Ɲɛna joginni ni a kunkololajoginni ka teli ka juguya. Aw bɛ a tigi lajɛ ka daminɛ a kun na fo a senkɔniw. Aw bɛ a lajɛ ni joli jiginnen tɛ a tigi kɔnɔ walima ni gɛlɛya wɛrɛ taamasiɲɛw tɛ a la: fangadɔgɔya, farikolo ɲɛ yɛlɛmani.