Hesperian Health Guides
Kirinni, jali
Kirikarali bɛ se ka sɔrɔ fariganba fɛ, farilaji dɔgɔya, sumayabana, bagamafɛnw walima sababu wɛrɛw fɛ. Kirikarali min bɛ tɛmɛ siɲɛ kelen kan, o bɛ wele kunsɛmɛnabana. Ni nin kirikarali sababu jugu ninnu si tɛ, kirikakarali gansan tɛ se ka kɛ bana ye (hali ni o ye a sɔrɔ a tigi yeɲɛna bɛ mɔgɔ siran). Ni mɔgɔ bɛ seri ka bin tuma bɛɛ, aw ye taa a jira kɛnɛyabaarakɛla dɔ la.
A furakɛcogo
Ni mɔgɔ serila ka bin, aw bɛ fɛn bɛɛ mabɔ a la walasa a kana a yɛrɛ bana.
Aw bɛ a yɛlɛma a kɛrɛ kan walasa ni a bɛ fɔɔnɔ, a kana kirin a la. Aw kana serikabintɔ minɛ ka a laada walima ka a lajɛ ka a nɛn minɛ.
Mɔgɔ min serila ka bin farilaji dɔgɔya fɛ, aw bɛ taa ni o tigi ye dɔgɔtɔrɔso la.
Ni a ɲɛmatigɛra, aw bɛ jimafɛnw di a ma.
Ni kanjabana ye mɔgɔ ja, aw bɛ taa ni a ye dɔgɔtɔrɔso la.
Ni sumayabana ye mɔgɔ ja, aw bɛ taa ni a ye dɔgɔtɔrɔso la. Aw bɛ jazepamu (diazepam) di a tigi ma sani aw ka se dɔgɔtɔrɔso la.
Aw bɛ a furakɛ ni sumayafuraw ye.
Ni mɔgɔ jara ka tɛmɛ miniti 15 kan, aw bɛ jazepamu jilama kɛ a banakɔtaayɔrɔ fɛ ni pikirikɛlan biɲɛntan ye. Mɔgɔw bɛ se ka fili ka nɛgɛtigɛbana jali kɛ binnibana yɛrɛ ye. A tigi dagalakaw bɛ sigi ɲɔgɔn kan ka gɛrɛntɛ (Dagalaka sɔgɔ). A kɔ bɛ bala ka kuru.
Walasa ka aw kalan nɛgɛtigɛbana taamasiɲɛ fɔlɔw jateminɛcogo la, aw ye Tetanɔsi (Jaŋɔyin/nɛgɛtigɛbana).
Jali kɔfɛ, a tigi hakili bɛ se ka ɲagami walima a bɛ kɛ i n’a fɔ sunɔgɔ bɛ a la. Aw bɛ a dɛmɛ a ka lafiya sɔrɔ.
