Hesperian Health Guides

Kɔnɔbara joginni

Dans ce chapitre :

Ni mɔgɔ kɔnɔ bɛ a dimi ka a sababu kɛ: gosili ye i n’a fɔ binni, bolimafɛnkasara walima a tigi tanna a kɔnɔ na, aw bɛ a yɔrɔ lajɛ ni a birintilen tɛ barisa o de ye jolijiginni taamasiɲɛw ye kɔnɔbara la. Joli jigin ko jugu bɛ se ka laban kirinni ma. Fana, aw bɛ o taamasiɲɛ kelenw ɲini kɔnɔbara kan.

Gɛlɛya taamasiɲɛw
  • Dimi gɛlɛn
  • Hakiliɲagami
  • Kɔnɔbara bɛ gɛlɛya walima a bɛ to ka funu ka taa a fɛ
  • Basibɔn taamasiɲɛw: fanga dɔgɔya, fari ɲɛ bɛ jɛya ani ninakili bɛ lateliya.


Ni aw ye nin taamasiɲɛ kofɔlenw dɔ kɔlɔsi mɔgɔ la, aw bɛ a tigi furakɛ ka ɲɛ ani ka dɛmɛ ɲini. Aw kana dumuni walima ji fosi di a tigi ma. Walasa ka kunnafoni caman sɔrɔ kɔnɔnabana furakɛcogo kan. Aw ye kunnafoni wɛrɛw lajɛ kɔnɔboli furakɛcogo kan.

a wound with part of the gut coming out.
Ni nugukun poyira ka bɔ kɔnɔbara yɔrɔ dɔ fɛ, aw bɛ a datugu ni fini saniyalen dɔ ye min sulen don kɔkɔji la ani ka dɔgɔtɔrɔ dɔ ka dɛmɛ ɲini. Aw kana nugu in ɲɔni ka lasegin.

Fɛn dɔ kɛlen ka fari sɔgɔ ka a kun bɔ

Ni fɛn dɔ ye kɔnɔbara sɔgɔ ka a kun bɔ, a ka fisa aw kana a sama ka bɔ. Aw bɛ taa a bɔ dɔgɔtɔrɔ dɔ fɛ. Hali ni aw bɛ mɛn ka a sɔrɔ aw ma dɛmɛ sɔrɔ, aw kana a sama ka bɔ. Aw bɛ a meleke ni bandi ye walima fini dɔ walasa a ka to yɔrɔ kelen.

a man bleeding from a wound caused by a stick in his abdomen.

Dimi gɛlɛn juguman kɔnɔna na

Dimi gɛlɛn bɛ cun a tigi kan nugu la min bɛ juguya ka taa a fɛ, kɔnɔboli tɛ min senkɔrɔ, lala o ye kɔnɔdimi gɛlɛn taamasiɲɛ ye. Kɔnɔdimi gɛlɛn sababu bɛ se ka bɔ nugu gerenni la (a ɲɛfɔlen don duguma), bɛlɛni na, ni musokɔnɔma den dalen don denso kɔ kan walima bana gɛlɛn wɛrɛw. Ni aw sɔmina nin taamasiɲɛw dɔla kelen na mɔgɔ dɔ la, aw bɛ se ka taa ni a tigini ye dɔgɔtɔrɔso la walasa ka a ni kisi saya ma.

A taamasiɲɛw

  • Dimi gɛlɛn banbali, i n’a fɔ mɔgɔ ye a tigi sɔgɔ kɔnɔ ni muru ye.
  • Fɔɔnɔ
  • Banakɔtaa dɔgɔman walima a sɔrɔbaliya
  • Kɔnɔbara bɛ gɛlɛya ani ka a suma
  • A tigi bɛ banabagatɔ fari da
NWTND bag Page 8-2.png
Nugu gerenni bɛ se ka fɔɔnɔ juguman bila mɔgɔ la.

A ka ca a la kɔnɔdimitɔ gɛlɛn bɛ kuru dimi bolo, a tɛ kɛcogo ɲuman sɔrɔ a yɛrɛ la wa a bɛ a bolow da kɔnɔ na.

Nugu gerenni

Ni fɛn dɔ ye nugu fan dɔ geren, dumuniw ni banakɔtaa tɛ tɛmɛyɔrɔ sɔrɔ. O de bɛ ka kɛ dimi gɛlɛn walima bana dɔ sababu ye.

Aw bɛ taa ni a tigi ye dɔgɔtɔrɔso la joona. Lala a bɛ opere.

Ni kɔnɔnatumuw bɛ aw ka sigida la, aw bɛ a tig furakɛ i n’a fɔ ko tumu ye a nugu geren. Aw ye gafe ɲɛ kɔnɔnatumuw furakɛli kama.

Bɛlɛnin ni kɔnɔnafɛnw foroko cili (farali)

illustration of the below: pain of appendicitis
Dimi bɛ se ka daminɛ bara la.
o kɔ a bɛ jigin barakɔrɔla kiniyanfan fɛ.

Bɛlɛnin bɛ sɔrɔ nuguni dɔ falen fɛ min nɔrɔlen don nugubakun na kɔnɔbara kiniyanfan fɛ barakɔrɔla la. Bɛlɛnin kunbɛn fura tɛ yen. A bɛ se ka mɔgɔ dɔw minɛ ten.

A taamasiɲɛ lakodɔnnenw ye dimi cuncunnnen ye min bɛ juguya ka taa a fɛ.

Dumuninege tɛ bɛlɛnitɔ minɛ.

A ka ca a la, kɔnɔboli tɛ kɛ bɛlɛnin senkɔrɔ, nka a tigi fari bɛ kalaya ka tuma dɔw. sennataama ka jugu a ma. Yɛlɛmayɛlɛmali ka gɛlɛn a ma.

Aw ye dɔgɔtɔrɔ dɔ ka dɛmɛ ɲini. Ni aw ma bɛlɛnin furakɛ joona, a juguyalen bɛ se ka banakisɛw jɛnsɛn kɔnɔbara kɔnɔ. O bɛ na ni kɔnɔnafɛnw foroko cili ye. Kɔnɔnafɛnw foroko cili fana bɛ se ka sɔrɔ joli bɔli fɛ nuguw la. Misali la, ni mɔgɔ dɔ bɔra kojugu walima bolokuru bɔra kɔnɔ na. Ni kɔnɔ ye lamagali dabila, ka ja ani ka dimi kɛ a fan bɛɛ la, o ye kɔnɔnafɛnw foroko cili ye.

Ni aw sigara ko bɛlɛnin walima kɔnɔnafɛnw foroko cili bɛ mɔgɔ dɔ la:

  • aw bɛ taa ni a ye dɔgɔtɔrɔso la.
  • aw bɛ fura suguya 2 di a ma: metoronidazɔli ANI siporofilɔkisasini walima sɛfitiriyakizɔni walima Anpisilini (walasa ka fura tata hakɛw dɔn, aw ye duguma kumakanw lajɛ).
  • aw kana dumuni walima jimafɛnw di a ma fo ni a kɛra furaw ni ji fitini ye.


Aw bɛ a sɛgɛsɛgɛ ni gɛlɛya wɛrɛw tɛ a la, i n’a fɔ ninakili sumayali ni a teliyali, fari ɲɛ jɛyali ani a sumayali; walima hakili ɲagamini ni kirinni.

Furakɛli minnu ka kan ka kɛ sira fɛ sani aw ka se dɔgɔtɔrɔso la

Banakisɛfagalan dɔw bɛ se ka kɛ ka belenin furakɛ nka aw bɛ fura suguya fila ta ɲɔgɔnfɛ walasa ka bana kɛlɛ ka ɲɛ. Banakisɛfagalan pikiri de ka fisa ni a furakisɛ ye sabu la furakisɛ yelen man di. Ni aw bɛ furakisɛ di, aw kana ji caman di a tigi ma. Banabagatɔ man kan ka fɛn wɛrɛ min walima ka dumunikɛ.

Aw bɛ fura ninnu di fo ka se banabagatɔ seli ma dɔgɔtɔrɔso la:

Metoronidazɔli, métronidazole miligaramu 500, siɲɛ 4 tile kɔnɔ

ANI

Siporofilɔkisasini ciprofloxacine miligaramu 500, siɲɛ 2 tile kɔnɔ, WALIMA

Sɛfitiriyakizɔni, ceftriaxone garamu 2, siɲɛ 1 tile kɔnɔ, WALIMA

Kunfinnin, ampicilline 2 garamu, siɲɛ 1 tile kɔnɔ ANI zantamisini, gentamicine kilogaramu o kilogaramu, miligaramu 1.5, siɲɛ 3 tile kɔnɔ.

Banabagatɔ ka bɛlɛnin sɛgɛsɛgɛcogo

Aw bɛ kɔnɔ kiniyanfan digi kosɛbɛ dɔɔni dɔɔni fo a ka banabagatɔ dimini daminɛ. Bm NWTND fa Page 26-5.png
Aw bɛ sɔrɔ ka girin ka a bila. Ni dimi juguyara banabagatɔ kan o waati la, o bɛ se ka kɛ bɛlɛnin ye. Aw bɛ taa ni a ye dɔgɔtɔrɔso la joona. Bm NWTND fa Page 26-6.png


This page was updated: 22 Des 2024