Hesperian Health Guides
Joginda bɛɛ bɛ se ka juguya
Any wound can become infected.
Joli juguyali taamasiɲɛw
Joginda bɛ juguya ni:
- a fununen don, ka a bilen ani ka a kalaya
- nɛ bɛ a la
- a kasa bɛ bɔ
O joli juguyali bɛ bonya ka taa fari fan wɛrɛw la ni:
- a bɛ farigan bila mɔgɔ la
- gɛnɛgɛnɛ bɛ funu ani ka a magaya
Gɛnɛgɛnɛ ye farikolotagalanw ye minnu bɛ kurukuru fari wolo kɔrɔ ni joli juguyara. O de bɛ a jira ko joginda juguyalen don.
Ni gɛnɛgɛnɛ bɔra dakalakaw duguma, o ye ɲindimi walima ngɔɔnɔdimi ye.
Ni gɛnɛgɛnɛ bɔra tulow kɔrɔ, o bɛ a jira ko bana bɛ kungolo la walima kungolo wolo la, min sababu bɛ bɔ kurukuruniw la walima fɛnɲɛnamani dɔ ka kinni na. Walima a sababu bɛ se ka bɔ ɲɔni na.
Ni gɛnɛgɛnɛ bɔra tulow kɔrɔ walima kan kɔrɔ, o ye tulodimi, ɲɛdimi walima kungolodimi ye. Walima a bɛ se ka kɛ sɔgɔsɔgɔninjɛ ye.
Ni gɛnɛgɛnɛ bɔra kamaw kɔrɔ, o ye bolodimi, kungolodimi walima sindimi ye. Tuma dɔw la a bɛ se ka kɛ sinnakansɛri ye.
Ni gɛnɛgɛnɛ bɔra worokɔrɔ, o ye sendimi ye walima dogoyɔrɔdimi walima banakɔtaayɔrɔdimi. |
Jolijuguman furakɛcogo
Aw bɛ joli ko ka ɲɛ. Ni nɛ bɛ a la, aw bɛ a dayɛlɛ ka a nɛ labɔ. Walasa ka kunnafoni caman sɔrɔ nɛmayɔrɔ kocogo kan. Hali ni joli bɛ ka dɔgɔya ani ka kɛnɛya ka taa teliya la, aw ka kan ka banakisɛfagalanw di banabagatɔ ma: i n’a fɔ dikulɔkisisilini (dicloxacilline), sefalɛkisini (céphalexine), walima kilindamisini (clindamicine). Ni joginda ka dun, aw bɛ tetanɔsiboloci kɛ a la. Ni joli tɛ ka nɔgɔya, banakisɛ bɛ se ka yɛlɛn joli fɛ. A bɛ fɔ o ma ko banakisɛ donna joli la.